In de voorgaande artikelen omtrent de Graaskaart hebben we kunnen leren waar de graaskaart nu precies vandaan komt, wie het bedacht heeft en waarom we deze zouden kunnen gaan gebruiken. In dit artikel willen we wat dieper ingaan op wat de losse componenten van in dit geval de Maankaart betekenen. Uiteindelijk is het doel dat we zo een compleet mogelijk beeld verkrijgen voordat we uiteindelijk echt de Maankaart gaan gebruiken.
Het kan handig zijn eerst de Maankaart te downloaden zodat je kunt meekijken wat we hieronder gaan bespreken. Wij kunnen vanwege de grootte enkel gebruik maken van screenshots om de losse punten van de Maankaart duidelijk te maken.
Relatie tussen dier en weide, gezondheid weide en overige gegevens
- Geschat
- Dit vakje heeft geen kleur, wat betekent dat we hier iets in dienen te vullen. Dit vormt de basis voor het verdelen van dagen voor het gehele winterseizoen.
- Gedurende het aflopen groeiseizoen is er per weide een waarde opgebouwd die aangeeft hoe deze weide in combinatie met de dieren zich ontwikkeld heeft.
- Deze waarde kunnen we terugvinden in de Zonnekaart van het afgelopen jaar.
- Het getal dat deze ontwikkeling weerspiegelt, zetten we per weide over op de Maankaart in het blanco vakje achter “geschat”.
- Aan de hand van een visuele inspectie van de weides, worden deze waarden eventueel nog aangepast.
- Actueel
- Dit vakje heeft een kleur en dat betekent dat er een formule aan gekoppeld is.
- De formule: alle opgetelde dagen dat er dieren in de weide zijn geweest x het gemiddelde aantal dieren / de grootte van de weide.
- Dit geeft weer: De relatie tussen de lengte van verblijf en de hoeveelheid dieren die er hebben gegraasd.
- Door deze relatie te delen door de totale oppervlakte komen we op een getal waarmee we makkelijk kunnen vergelijken.
- De verschillen die we opmerken tussen de weides laten ons zien welke stukken het meest gezond zijn voor de dieren om van te leven.
- Gezondheid weide
- Formule: De waarde uit het actuele vakje van de kolom links x de oppervlakte van het desbetreffende stuk grond.
- Deze waarde helpen bij het verdelen van de dagen per stuk grond per migratie.
- Grootte
- Hierin staat de grootte van de weide uitgedrukt in are’s maar dit kan ook in hectares of vierkante meters.
- Deze maten zijn verkrijgbaar door middel van het uitmeten met een landmeter, of via een digitale applicatie.
- Deze maten worden gebruikt om de gezondheid van de weide mee te bepalen.
- Naam
- Dit zijn de namen, nummers, kleuren om de afzonderlijke weides/bossages mee aan te duiden.
- Kalender
- Rechts in de afbeelding staat de maand maart met de desbetreffende dagen die daarbij horen. In de Maankaart loopt dit van oktober tot en met maart, de start van het zonneseizoen.
- Dit gedeelte van de kaart in de vorm van een kalender is het gedeelte waar we daadwerkelijk kunnen gaan plannen en het effect zien van alle informatie die we gedurende het seizoen verzamelen.
Het weer, temperatuur, overige en de dieren
Dit gedeelte van de tabel omvat alle parameters die ons helpen bij het nemen van beslissingen gedurende het rust-/winterseizoen oftewel maanseizoen.
- Het weer
- Dit gedeelte van het jaar gaat het niet om de relatie tussen de groei van gewas en de neerslag te leren begrijpen. Het vormen van plassen, ontoegankelijke stukken weide en sneeuw zijn de factoren die nu meer van toepassing zijn.
- Elke dag noteren we wat er in de regenmeter af te lezen valt en wordt in het corresponderende blanco vakje neergezet. Sneeuw is niet zo makkelijk af te lezen, maar de hoeveelheid kan worden bepaald op de weide zelf.
- Aan het eind van de maand kunnen we in de rij eronder aflezen wat het totaal voor die maand is.
- Temperatuur
- De meeste grassen zijn het overgrote deel van het maanseizoen in rust. In het voorjaar als de zon weer zijn intrede doet op het noordelijke halfrond kunnen we aan de hand van de temperatuur en de gewassen zelf bepalen wanneer de maankaart is afgerond en we over kunnen gaan op de zonnekaart.
- Iedere dag noteren we de actuele temperatuur op de weide. We hebben het geprobeerd vanuit het weerbericht te doen, maar dat scheelt bijna 6 graden met de actuele temperatuur. We willen weten wat het gras ervaart en niet een globale temperatuur van de omgeving.
- Aan het eind van de maand kunnen we in de rijen eronder de gemiddelde maximale en minimale temperatuur aflezen.
- Overige
- In deze rij staat de totale hoeveelheid hooi of andere natuurlijke voedingsbronnen die we bijvoeren.
- Dit fungeert als een controle factor om te zien of we afwijken van de geplande hoeveelheid aan hooi of andere natuurlijke voedingsbronnen die we voorafgaand aan het seizoen vastgesteld hebben.
- De dieren
- Dit gedeelte van de tabel creëert een waarde om de relatie tussen de dieren en de omgeving/weide te berekenen.
- Wat we hier invullen zijn de aantallen van elke diersoort. Het aantal dieren zal in het maanseizoen niet veel fluctueren omdat er geen jonge dieren geboren zullen gaan worden. Toch zullen we deze gegevens nodig te hebben een goed maanseizoen te hebben.
- De diersoorten kunnen uiteraard aangepast en of aangevuld worden.
- Door een verschil in te bouwen tussen jonge en volwassen dieren volgt een reëlere indruk van de hoeveelheid vegetatie of hooi die ze nodig hebben om gezond te blijven.
- De “waarde” wordt berekend door het gewicht van het dier te delen door 1000 zoals Voisin dat ooit bedacht heeft.
- De formule achter “Totaal” is de Graasfactor x het aantal dieren per soort.
- Gemiddelde impact op de weide, links onderin
- Hier wordt het gemiddelde berekend van alle berekende totaalwaarden aan dieren per maand.
- Dit getal fungeert als het rekenmiddel voor het bepalen van de relatie tussen de dieren en de weide in het actuele gedeelte bovenin de tabel.
Aan het einde van de tabel, staat misschien wel het belangrijkste gedeelte. Hiermee wordt bepaald hoe lang de dieren in elke afzonderlijke weide kunnen staan en hoeveel we eventueel bij willen voeren.
Totaal waarden
- Geschat
- Hier wordt het totaal berekend van de waarden die we eerder ingevuld hebben aan het begin van de tabel bij geschat.
- In tegenstelling tot de Zonnekaart is dit de enige waarde die we gebruiken om de wintermigratie te plannen.
- Actueel
- Hier staat het totaal van de daadwerkelijke hoeveelheid dagen waarin de dieren op de desbetreffende weide hebben gestaan.
- Aantal graasdagen
- Hier kunnen we het totaal aan dagen aflezen dat de wintermigratie duurt.
- Aantal graasdagen over/onder planning
- Om te kunnen zien of we nog op schema zitten, of hoeveel dagen we over de planning heen raken is hier een vakje gecreëerd.
- De formule die dit berekend pakt het totaal aantal dagen dat we gepland hebben dat dit seizoen gaat duren en haalt de waarde uit het kopje hierboven eraf.
- Gezondheid weide VJ
- Dit is het enige blanco vakje in deze tabel en dat betekend dat we dit zelf in vullen.
- De gezondheid van de weide van de laatste migratie van vorig jaar zetten we hier neer.
- Deze waarde gebruiken we om te kunnen berekenen hoeveel dieren we de winter in mee kunnen nemen.
Planning
- Einde vorig seizoen
- De dag na de meting waaruit blijkt dat het gras is gestopt met groeien zetten we in dit vakje.
- Dit markeert de start van de maankaart.
- Start nieuw seizoen
- Gebaseerd op de waarde van vorig jaar maken we een inschatting wanneer het gras weer echt gaat groeien.
- Deze datum zetten we in dit vakje.
- Dagen reserve
- Om er zeker van te zijn dat we niet te krap plannen en daarmee rekening te houden met een wat langere winter als gepland vullen we hier het aantal dagen in dat we inbouwen als reserve.
- Actuele snelheid
- In deze cel wordt aan de hand van de ingevoerde gegevens de hoeveelheid aan dagen die de totale wintermigratie zal gaan duren.
- De formule is: Planning nieuw seizoen (datum) – einde vorig seizoen (datum) + dagen extra/reserve
Bijvoeren
- Dieren Actueel
- Het aantal dieren waarmee de winter in gaan, vullen we hier in.
- Het rechter blanco vakje is ervoor zodat we de totale hoeveelheid aan hooi in kunnen voeren dat naar schatting nodig is om de dieren 1 dag te voeren zonder dat er vers gras wordt aangeboden.
- Dieren Mogelijk
- Het aantal dieren die we daadwerkelijk kunnen voorzien met enkel vers gras.
- Dit wordt berekend door de waarde uit de bovenste tabel “Gezondheid weide VJ” te delen door de waarde uit “actuele snelheid”.
- Het verschil
- Het verschil tussen de twee voorgaande waarden kunnen we hier aflezen.
- Naast deze cel wordt berekend hoeveel kg hooi er dagelijks in relatie tot dit verschil kan worden bijgevoerd.
- Bijvoeren KG
- De dagelijkse portie hooi x de actuele snelheid geeft het totaal aantal kilo’s hooi waar we rekening mee kunnen houden in onze planning.
- Dit is inclusief de reserve die we al ingebouwd hebben met het plannen van de totale duur aan dagen.
- Bijvoeren Balen
- Deze waarde geeft ons een ruwe schatting in de hoeveelheid balen die we in kunnen slaan voor deze winter. Deze waarde kan aangepast worden zodat het gewicht van de balen overeenkomt.
Graas-dagen
- Graas-dagen gepland
- Als we de datums hebben ingevuld en de actuele snelheid voor de wintermigratie is berekend, zal deze kolom meeveranderen en de totale hoeveelheid aan dagen verdelen over de weides.
- Graas-dagen aangepast
- Voordat we daadwerkelijk de planning gaan maken in het kalender gedeelte, kijken we eerst of de geplande dagen ook daadwerkelijk overeenkomt met wat we zien op de weides. Het kan voorkomen dat de weersomstandigheden in de herfstmaanden de waarden kunnen veranderen. Dit willen we graag meenemen en daarmee niet stug aan de tabel vasthouden.
- Graas-dagen actueel
- Hier worden de actuele dagen dat we uiteindelijk in de desbetreffende weide zijn geweest weergegeven. Een handige referentie waardoor we kunnen zien hoeveel dagen er nog te gaan zijn.
- Dagen over of onder planning
- Deze laatste kolom geeft de dagen weer dat we over of onder de planning zijn uitgekomen.
De legenda
- Het grijze of geplande vakje
- Aan de hand van het aantal dagen dat we terugvinden bij “graasdagen”, kleuren we per weide het juiste aantal dagen grijs.
- Deze grijze vakjes komen horizontaal achter Geschat.
- De grijze vakjes hebben geen cijfer, want deze vakjes fungeren enkel als planning.
- De gekleurde of actuele vakjes
- De gekleurde vakjes komen bij elke weide in de rij achter Actueel.
- In de gekleurde vakjes staat een cijfer wat de dagduur weergeeft. Meestal is dat een 1, maar heel soms ook 0,5.
- Alle cijfers worden bijelkaar opgeteld om te zien hoeveel dagen de dieren in elke weide hebben gestaan en wat daar het gevolg van was.
- De kleur die we de weide geven, correspondeert met de hoeveelheid gras die ze hebben gegeten.
- Blauw gebruiken we als er weinig gegraasd is (20%). Dit kan betekenen dat we niet goed gepland hebben en dat we de volgende migratie dus langer in deze weide kunnen blijven.
- Groen geeft aan dat er een ideale hoeveelheid aan gewassen is gegeten.
- Alle kleuren daaronder geven aan dat er te krap gepland is en is het zaak die reden te achterhalen.
- Na elke migratie kijken we welke aanpassingen er gemaakt kunnen worden aan de hand van deze kleuren.
We zijn aan het einde gekomen van de uitleg wat alle losse punten die het geheel opmaken wat we de Maankaart hebben genoemd. Dit is niet het meest interessante gedeelte van het samenwerken met de natuur, maar als met zoveel aspecten van ons bestaan is het handig om eerst eens goed de losse componenten van het geheel proberen te begrijpen voordat we deel gaan nemen aan dat geheel. Wat nu nog rest is het daadwerkelijk gaan gebruiken van de Maankaart. In het laatste stuk uit deze reeks zullen we dit gaan bespreken.